เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับการ ตั้งครรภ์แฝด มีกี่ชนิด มีความเสี่ยงอย่างไรบ้าง?

คุณแม่หลาย ๆ คนที่ตั้งใจว่าจะมีลูกไม่ใช่แค่เพียงคนเดียว ก็ต้องตั้งท้องสอง ท้องสามว่ากันไป  แต่ที่โชคดีแบบแจ็คพ๊อตต้องเป็นคุณแม่ลูกแฝดเลยค่ะ  เพราะท้องทีเดียวได้ลูกออกมาสองหรือสามคนเลยก็มี แต่การที่จะดูแล ครรภ์แฝด นั้นก็ไม่ใช่เรื่อง่ายเลยทีเดียวค่ะ มาดูกันดีกว่าค่ะว่าการ ตั้งครรภ์แฝด นั้นมีกี่ชนิด และมีความเสี่ยงอย่างไรบ้าง?

ตั้งครรภ์แฝด

ครรภ์แฝดแบ่งออกเป็น  2 ชนิด  ได้แก่

กรณีที่ 1 แฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกัน

เรียกว่าในประเทศไทยอัตราการเกิดแฝดไข่ใบเดียวกันประมาณ 3-5 ราย / แม่ท้อง 1.000 คน หรือ ร้อยละ 0.3 – 0.5

ความรู้เกี่ยวกับแฝดไข่ใบเดียวกัน

• ฝาแฝดไข่ใบเดียวกัน  ไม่ใช่เรื่องของพันธุกรรม
• เกิดหลังจากอสุจิผสมกับไข่แล้วเกิดการแบ่งตัว จึงทำให้เกิดเป็นแฝดเพศเดียวกัน หน้าตาเหมือนกัน ซึ่งนับเป็นเรื่องมหัศจรรย์จริง ๆ นะคะ
• สำหรับรกและถุงน้ำคร่ำนั้น ใน 3 วันแรกที่มีการแบ่งตัวหลังจากปฏิสนธิจะเกิดแฝดใบเดียวกันที่มีรก 2 รก และถุงน้ำคร่ำ 2 ถุง, ในวันที่ 4 – 8 หลังการปฏิสนธิแฝดใบเดียวกันมีรก 1 รก ถุงน้ำคร่ำ 2 ถุง และในวันที่ 8 -12 หลังการปฏิสนธิ  แฝดใบเดียวกันมีรก 1 รก และอยู่ในถุงน้ำคร่ำเดียวกัน

ในกรณีที่ไข่ใบเดียวกัน ไม่สามารถกำหนดได้ว่าตัวอ่อนจะเกิดการแบ่งตัวในขั้นตอนไหน 

สำหรับแฝดสยามที่มีส่วนใดส่วนนึ่งของร่างกายติดกันนั้น ภายหลังปฏิสนธิไป 13 วันแต่ร่างกายยังติดกันอยู่  แบบนี้จึงเกิดแฝดสยาม

กรณีที่ 2 แฝดจากไข่คนละใบ

แฝดประเภทนี้พบได้ร้อยละ 1 – 2 ของแม่ท้อง แต่การรักษากรณีผู้มีบุตรยากหรือการใช้ยากระตุ้นให้รังไข่ทำงานจะทำให้เกิดทารกฝาแฝดได้สูง ส่วนใหญ่ผู้ที่มีบุตรยากจำนวนมากสามารถตั้งครรภ์แฝดที่เกิดจากไข่หลายใบได้ถึง ร้อยละ 3

ความรู้เกี่ยวกับแฝดจากไข่หลายใบ

• สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกยาก และต้องใช้ยากระตุ้นให้ไข่ตกทำให้มีโอกาสเกิด ครรภ์แฝด ได้มากกว่าปกติ
• ถ้าเป็นในเรื่องพันธุกรรม มักจะเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมฝ่ายคุณแม่ ที่มีญาติหรือพี่น้องตั้งครรภ์แฝด  โดยถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบลักษณะยีนเด่น (Autosomal Dominant)
• อายุของคุณแม่ สำหรับครรภ์แฝดจากไข่หลายใบมักพบในคุณแม่ที่มีอายุมาก นั่นคือ
  • คุณแม่อายุ 15 – 24 ปี พบได้ร้อยละ 0.2
  • คุณแม่อายุ 45 – 49 ปี พบได้ร้อยละ 2

ในทางการแพทย์เชื่อว่าคุณแม่ที่มีอายุมากสามารถเกิดฝาแฝดจากไข่หลายใบ เนื่องจาก เมื่อใกล้หมดประจำเดือนรังไข่ทำงานน้อยลง ร่างกายจะปรับโดยให้ต่อมใต้สมองหลั่งฮอร์โมน FSH (Follicle – stimulating Hormone) สูงขึ้น  ฮอร์โมนนี้จะกระตุ้นให้ไข่ตกหลายใบ จึงเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดฝาแฝดในคุณแม่สูงวัย

• จำนวนครั้งที่ตั้งครรภ์ คุณแม่ที่ตั้งครรภ์มาหลายครั้งมีโอกาสที่จะตั้งครรภ์ฝาแฝดไข่หลายใบได้มากกว่า เพราะยิ่งท้องหลายท้องอายุที่มากขึ้น จะเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนและรังไขที่ทำงานปกติดี
• ฮอร์โมน หากได้รับฮอร์โมนจำพวกหยุดการทำงานของรังไข่  เช่น  ยาคุมกำเนิดชนิดรับประทาน หลังหยุดทานยาคุมกำเนิดแล้วต่อมใต้สมองจะหลั่งฮอร์โมน FSH (Follicle – stimulating Hormone) สูงขึ้น ซึ่งจะไปกระตุ้นให้ไข่ตกหลายใบ จึงมีโอกาสเกิดครรภ์แฝดชนิดไข่หลายใบได้มากขึ้นกว่าปกติ