สำหรับคุณแม่หลังคลอด ทั้งที่คลอดเองตามธรรมชาติ หรือ ผ่าตัดคลอด ต่างต้องรู้จักดูแลแผลหลังคลอดให้ถูกวิธีนะคะ การดูแลแผลฝีเย็บที่ถูกวิธีสามารถช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและช่วยทำให้แผลหายเร็วขึ้นด้วยค่ะ ส่วนการดูแลแผลผ่าคลอด เพื่อเป็นการป้องกันการติดเชื้อและแผลเป็นนูน มาดูกันค่ะว่า วิธีการดูแลแผลหลังคลอดที่ถูกต้องนั้นทำอย่างไร?
1.หลังคลอดใหม่ ๆ สามารถวางถุงเย็นรอบ ๆ ที่บริเวณปากช่องคลอด แต่ต้องระวังอาจมีฤทธิ์ของยาชาที่ทำให้ไม่รู้สึกว่าหนาวหรือร้อนเกินไปจนทำให้เกิดอันตรายต่อผิวหนัง
2.กินยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล หรืออาจใช้ครีมหรือสเปรย์ที่ใช้ลดอาการเจ็บปวด ซึ่งควรปรึกษาคุณหมอ
3.ระยะแรกควรล้างแผลฝีเย็บด้วยน้ำต้มสุกเพื่อป้องกันการติดเชื้อ ต่อมาจึงใช้น้ำสะอาดล้าง โดยไม่จำเป็นต้องใช้น้ำยาล้างแผลหรือน้ำเกลือ หลังจากล้างแผลแล้วใช้ผ้าสะอาดซับแห้ง
4.รักษาบริเวณปากช่องคลอดให้แห้งและสะอาด เมื่ออาบน้ำปกติคือ เช้า-เย็น แล้วซับฝีเย็บให้แห้ง เลือกใช้กางเกงในชนิดผ้าฝ้ายซึ่งสามารถระบายความอับชื้นได้ดีกว่าผ้าไนลอน และควรเปลี่ยนผ้าอนามัยที่ใช้ซับน้ำคาวปลานาน 7-10 วัน เปลี่ยนให้บ่อย ๆ นะคะ อย่าปล่อยให้หมักหมม หรือมีกลิ่น เพราะความชื้นแฉะจะทำให้ติดเชื้อได้ง่าย ข้อสำคัญ ไม่ควรใช้ชนิดสอดเพราะมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย
5.ทุกครั้งที่มีการปัสสาวะหรือถ่ายอุจจาระ ควรจะล้างทำความสะอาดไปทางด้านหลัง เพื่อป้องกันการติดเชื้อจากทวารหนักหรือจากช่องปัสสาวะที่ปกติจะมีเชื้อโรคอยู่
6.แผลฝีเย็บจะหายภายใน 7 วัน โดยไม่ต้องตัดไหม เพราะปัจจุบันคุณหมอจะเย็บด้วยไหมที่ละลายได้เอง
การพักผ่อนเป็นเรื่องสำคัญ
เมื่อคุณแม่กลับบ้านไปแล้ว หน้าที่ในการเลี้ยงลูกอาจทำให้คุณแม่พักผ่อนน้อยลง แต่อย่างไรก็ตามแนะนำว่าหากช่วงที่ลูกน้อยนอนหลับให้คุณแม่นอนหลับด้วยนะคะ ควรจะพักผ่อนให้ได้ 6 – 8 ชั่วโมงต่อวัน รวมถึงทานอาหารที่มีประโยชน์ และงดการมีเพศสัมพันธ์อย่างน้อย 6 สัปดาห์หลังคลอด และหมั่นสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น เช่น แผลบวมแดง หรือปวดแผลมากขึ้น มีไข้ มีเลือดออกทางช่องคลอดหรือสีน้ำคาวปลาไม่จางลง แบบนี้ต้องรีบปรึกษาคุณหมอโดยด่วนนะคะเพราะอาจเกิดการติดเชื้อก็เป็นได้
สำหรับคุณแม่ที่ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง จะได้คำแนะนำจากทางโรงพยาบาลเกี่ยวกับการดูแลแผลว่า ไม่ให้โดนน้ำ แต่ปัจจุบันทางโรงพยาบาลจะใช้พลาสเตอร์กันน้ำ สามารถอาบน้ำได้และไม่ต้องทำแผลจนถึงวันนัดตัดไหม ซึ่งในอดีตคุณแม่ที่ผ่าตัดคลอดต้องเช็ดล้างทำความสะอาดแผลทุกวัน แต่ปัจจุบันไม่ต้องทำเช่นนั้นแล้วค่ะ หลังจากคุณหมอนำพลาสเตอร์ออกประมาณ 1 -2 วันก็อาบน้ำได้ตามปกติ และใช้ผ้าสะอาดเช็ดแผลให้แห้ง ไม่จำเป็นต้องเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ สะเก็ดแผลห้ามแคะแกะเกานะคะ ควรปล่อยให้สะเก็ดแผลหลุดไปเอง
ในช่วง 3 เดือนแรกแผลมีโอกาสเป็นคีลอยด์สูง หมายถึง แผลที่มีลักษณะนูนแดง วิธีป้องกันคือ ไม่ควรยกของหนัก หลีกเลี่ยงการเดินขึ้นบันได ระมัดระวังการลุกนั่งจากท่านั่งหรือนอน และไม่ควรทำให้กล้ามเนื้อท้องต้องยืดเหยียดจนแผลตึงมากเกินไป เพราะจะทำให้กระตุ้นร่างกายให้สร้างเส้นใยคอลลาเจนหนา ๆ เพื่อทำให้แผลหนาแน่นขึ้น จนกลายเป็นแผลนูนนั่นเอง ซึ่งทางโรงพยาบาลจะจัดยาสำหรับทาแผลคีลอยด์กลับมาด้วย ซึ่งยาดังกล่าวมีส่วนผสมของวิตามินอีและอาจมีสเตียรอยอ่อน ๆ ก็สามารถลดการนูนของแผลลงได้
ได้ทราบวิธีการดูแลแผลหลังคลอดทั้งแผลฝีเย็บและแผลผ่าคลอดกันแล้วนะคะ ไม่ยากเลยค่ะ เน้นเรื่องการรักษาความสะอาดเป็นสำคัญ และไม่ควรทำกิจกรรมใด ๆ ก็ตามที่หักโหมกับร่างกายมากนัก เพราะไม่เป็นผลดีต่อคุณแม่เลย
